ნინო ანანიაშვილი - ფარფატა ბალერინა ბავშვური ღიმილით. სცენაზე იგი ემოციებით დატვირთული მოცეკვავეა, კულისებს მიღმა კი - საკუთარ შესაძ ლებლობებთან მებრძოლი პროფესიონალი.
„ბებიაჩემმა ერთხელ მითხრა - რომ მცოდნოდა, ასეთი მძიმე იყო ბალერინას პროფესია, მაშინვე დაგანებებინებდი თავსო...“
პატარა ნინოს სუსტი ჯანმრთელობა ჰქონდა და მისი სხეულის გასაკაჟებლად მშობლებმა ყინულზე სრიალი აირჩიეს. 6 წლის ნინიკო უკვე სახელოვანი მოციგურავე იყო. 10 წლისამ კი საქართველოს ახალგაზრდა მოციგურავეთა ჩემპიონის ტიტულიც მიიღო. მალე ციგურები პუანტებმა შეცვალეს და, თამარ ვიხოდცევასა და ვახტანგ ჭაბუკიანის რჩევით, 13 წლის ნინო მოსკოვის ქორეოგრაფიულ ინსტიტუტს მიადგა. იმ დღიდან დაიწყო ის, რაზეც შემდეგ მთელი მსოფლიო ალაპარაკდა.
ნინო ანანიაშვილი დღეს ჩვენი გაზეთის სტუმარია. მისი შრომისმოყვარეობა, ნიჭი, გულწრფელობა და სინაზე კი - თქვენი საახალწლო საჩუქარი. ჩვენ ვისაუბრებთ ცოტას ახალ წელზე, ცოტას წარსულზე, ცოტას აწმყოზე, ცოტას მომავალზე და, რა თქმა უნდა, ბალეტზე...
- რამდენი წელია, რაც საქართველოში არ შეხვედრიხართ ახალ წელს?
- სამი-ოთხი წლის წინ შევხვდი ახალ წელს თბილისში. 2000 წელს მოსკოვის დიდ თეატრში შევხვდით. მაშინ თეატრის ხელმძღვანელი იყო ალექსეი ფადევიჩი. მოვაწყვეთ დიდი ბალ-მასკარადი. დარბაზში, სკამების მაგივრად, მაგიდები იდგა. პატარა კონცერტიც მოვაწყვეთ, რომელშიც, რასაკვირველია, მეც ვმონაწილეობდი. ძალიან ამაღლებული განწყობა იყო. ახალ წელს იქ შევხვდით. შემდეგ სახლებში წავედით. შარშან ფინეთში შევხვდით ახალ წელს, დამამახსოვრდა იმით, რომ, ჯერ ერთი, პირველად დავდექი თხილამურებზე და დიდი სიამოვნება მივიღე, და მეორე იმით, რომ იმდენად ვიყავით გაოგნებული თხილამურებისა და ჟანგბადისაგან, რომ ვერ გავძელით 12 საათამდე და გადავწყვიტეთ, დაგვეძინა და 12 საათისთვის ავმდგარიყავით. მართლაც, შევხვდით ახალ წელს, შამპანურებით მივულოცეთ ერთმანეთს და 15 წუთში ისევ დავიძინეთ, რომ მეორე დღეს ისევ გვესრიალა თხილამურებით, ირმებისა და ძაღლების მარხილით, ჩემს ცხოვრებაში ეს იყო ყველაზე მოკლე შეხვედრა ახალ წელთან.
- ბავშვობის სურვილები აგსრულებიათ?
- ბავშვობაში მქონდა რაღაც პატარ-პატარა სურვილები. ზოგი მისრულდებოდა, ზოგი - არა, მაგრამ ახლა ვერ ვიხსენებ, ბავშვს, ამ მხრივ, ალბათ, მოკლე მახსოვრობა აქვს - სურვილი რომ აუსრულდება, შემდეგ ავიწყდება.
- ნინო ანანიაშვილმა პირველი მთავარი პარტია იცეკვა „გედების ტბაში“ (გერმანია, 1982);
- ანანიაშვილი და ლიეპა იყვნენ პირველი საბჭოთა მოცეკვავეები, რომელთაც ნიუ-იორკმა უმასპინძლა;
- მოსკოვის დიდი თეატრის პრიმა-ბალერინას გარდა, ნინო ანანიაშვილი არის დანიის სამეფო თეატრის, გაერთიანებული სამეფოს თეატრის, ნორვეგიის ნაციონალური ბალეტის, შვედეთის სამეფო თეატრის, ფინეთის, პორტუგალიის, ბირმინგემის, ბოსტონის, ჰიუსტონის, ტოკიოს თეატრების მთავარი ბალერინა...
- იგი გასტროლებს მართავს თავის დასთან „ანანიაშვილი და საერთაშორისო ვარსკვლავები“ ერთად;
- 1991 - ჯილდო „ტრიუმფი“ (რუსეთი; ამ ჯილდოთი პირველად დაჯილდოვდა მოცეკვავე);
1993 - შოთა რუსთაველის სახელობის ჯილდო;
- 2000 „წლის ქალი“ (საერთაშორისო ბიოგრაფიული ინსტიტუტი);
- 2001 - მესამე ხარისხის ღირსების ორდენი (რუსეთი);
- 2002 - ჟურნალ „ცეკვის“ ჯილდო;
- 2003 „ღირსების ორდენი“;
- 2003 - ჟურნალ „ბალეტის“ ჯილდო „ცეკვის სული“ (კატეგორიაში „ცეკვის დედოფალი“).
***
- როგორ შეხვდით შემოთავაზებას, გამხდარიყავით თბილისის საბალეტო დასის ხელმძღვანელი?
- ვფიქრობდი ბევრს, დავთანხმებულიყავი თუ არა. ძალიან დაკავებული ვარ, სამი წლის პროგრამა წინასწარ გაწერილი მაქვს - რა, როგორ და სად უნდა ვიცეკვო. ყველაფერს კარგად მოფიქრება სჭირდებოდა. ფაქტობრივად, მე აქ გადმოვედი და მხოლოდ მცირე ხნით უნდა წავიდე იქ, სადაც კონტრაქტით მაქვს საცეკვი, ყველაფერი ამის გამო, ჩემი გეგმებიც უნდა გადამეწყო და რაღაც შემოთავაზებებზე უარი მეთქვა. დავთანხმდი იმიტომ, რომ ვიგრძენი - დღეს საქართველოსთვის შეიძლება საქმის გაკეთება. მე ჩემი მოთხოვნები მქონდა: გაზრდილიყო ხელფასები და სპექტაკლების დასადგმელად გამოყოფილი თანხა; ჩამოგვეყვანა ქორეოგრაფები და პედაგოგები, ეს ყველაფერი საჭირო იყო იმისთვის, რომ დასი მისულიყო გარკვეულ დონეზე და სირცხვილი არ ყოფილიყო არც სტუმრის მოყვანა და არც გასტროლებზე წასვლა. როცა ფინანსური საშუალება არ გაქვს, მხოლოდ ენთუზიაზმით, შეუძლებელია ყველაფერ ამის გაკეთება, ამ დროს მხარდაჭერას დიდი მნიშვნელობა აქვს, ძალიან ცოტა ხანში, თითქმის ორ თვეში, დასმა ძალიან კარგად იმუშავა და კარგი პროგრამაც გავაკეთეთ. ყოველ თვეში ჩამოდიან პედაგოგები მოსკოვიდან და ლენინგრადიდან. დადგმის პერიოდში ჩამოდის ალექსეი ფადეიჩევი (ნინო ანანიაშვილის პარტნიორი და დიდი თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი. ავტ.) და უშუალოდ იღებს მონაწილეობას ამ პროცესში. ვმუშაობთ „გედების ტბასა“ და „მაკნატუნაზე“, ჩაფიქრებული გვაქვს „დონ კიხოტის“ პრემიერაც. ამ სეზონს დავამთავრებთ ბალანჩინის სამმოქმედებიანი ბალეტით. ერთი სიტყვით, სამუშაო ძალიან, ძალიან ბევრი გვაქვს, დრო კი ძალიან ცოტა. ყველანი ძალიან ვნერვიულობთ და ამოსუნთქვის დროც კი არ გვაქვს, სხვანაირად, არც გამოვა. რახან მე დავთანხმდი, ყველაფერი მაღალ დონეზე უნდა იყოს.
- თავად პრეზიდენტმა შემოგთავაზათ დასის ხელმძღვანელობა?
- პირველად კულტურის მინისტრი მესაუბრა, შემდეგ კი პრეზიდენტმა გადაწყვიტა, პირადად შემხვედროდა. ფაქტობრივად, პრეზიდენტმა დამითანხმა. უკან დახევის საშუალება არ მომცა.
- რამდენი ხანი ფიქრობდით?
- მე მგონი, მაისის თვე იყო, მე ნიუ-იორკში ვიყავი, კულტურის მინისტრმა რომ დამირეკა. მითხრა, რომ პრეზიდენტს სურდა ჩემთან შეხვედრა და თან მითხრა, რა საკითხზეც სურდათ საუბარი. ისიც მითხრა, რომ ჩვენ არ გვაქვს იმედი, რომ დაგითანხმებთ, მაგრამ იქნებ მოგვცეთ შანსიო. ამის შემდეგ, მთელი სამი თვე ვფიქრობდი იმაზე, დავთანხმებულიყავი თუ არა. ბოლოს, გადავწყვიტე შეხვედრა და კონკრეტულ საკითხებზე დალაპარაკება, რადგან ზოგადი საუბრები არ მიყვარს და არც ზერელედ შემიძლია რაიმეს გაკეთება. მე უნდა მომეფიქრებინა გეგმა და მეთქვა: მე მჭირდება ეს, ეს და ეს რომ განვახორციელო - ეს და ეს... თუ ამ ყველაფრის გაკეთება არ შეიძლება, მაშინ რა აზრი აქვს ჩემს ჩამოსვლას და ბევრ რამეზე უარის თქმას. რადგან მე აქ ჩამოვედი, ძალიან ბევრ კონტრაქტზე უარი ვთქვი, რაც არასოდეს გამიკეთებია, თუკი ფიზიკურად ავად არ ვიყავი. ჩემგან იყო მსხვერპლის გაღება, როგორც მატერიალურად, ისე - პროფესიონალურად. სხვანაირად, უბრალოდ, არ გამომივიდოდა. თუ ჩემს მოთხოვნებს ვერ დააკმაყოფილებდნენ, არ ღირდა ჩამოსვლა და იმ მაყურებლის გაწბილება, რომელიც სხვაგან მელოდა. ყველამ გამიგო და მიხვდა, რომ მართლაც დიდ საქმეს მოვკიდე ხელი, ამიტომ მათაც მაპატიეს და მელოდებიან.
- პრეზიდენტის დაპირებები, რომლებიც შეასრულა და რომლებიც აწი უნდა აასრულოს...
- მართალი გითხრათ, რასაც დამპირდა, ყველაფერი შეასრულა. არც მე მითქვამს ისეთი, რისი განხორციელება შეუძლებელი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ არასოდეს მქონია აღებული საკუთარ თავზე ასეთი საორგანიზაციო საქმე, გამოცდილება ამ მხრივ მაინც მაქვს - მე ყოველთვის მყავდა ჩემი პატარა დასი და მიხდებოდა ყურადღების მიქცევა ყველაფერზე, როდესაც თხუთმეტი ვარსკვლავი ერთად მიგყავს გასტროლებზე, ყველა მათგანს უნდა მიაქციო ყურადღება და ყველა კმაყოფილი უნდა დაგრჩეს. მე ეს გამოცდილება მქონდა. როდესაც კონტრაქტით ვმუშაობდი უცხოეთში, იქაც ვაკვირდებოდი ყველაფერს. მე კონკრეტული მოთხოვნები მქონდა და მათზე კონკრეტული პასუხები მივიღე. რასაც დაგვპირდნენ, შეასრულეს - ხელფასები გაიზარდა, სამუშაო პირობებიც ნორმალურია, დადგმისთვის საჭირო თანხა ბალეტის დასს აქვს.
- რა მდგომარეობაში დაგხვდათ დასი?
- რაც შეეხება ახალგაზრდებს, კარგი ბავშვები არიან, კარგი მონაცემები აქვთ. მე მქონდა პრეტენზიები, რომ უფრო სუფთად ეცეკვათ და ცეკვის თეორიული მხარისთვისაც მიექციათ ყურადღება. მთავარი, რაც მე დავინახე, არის ის, რომ შრომითა და მონდომებით ძალიან მოკლე ხანში ძალიან ბევრს მიაღწიეს. ჩვენი მოთხოვნები დღეს იმაზე მეტია, ვიდრე აქამდე ჰქონდათ მსახიობებს - თუ ადრე რეპეტიციას ამთავრებდნენ 2-3 საათზე, დღეს 6 საათამდე მეცადინეობენ. დისციპლინის გარეშე ჩვენს პროფესიაში ვერაფერი გაკეთდება. თუ ადრე ერთი მსახიობი ცეკვავდა ერთ პარტიას, ხოლო დანარჩენები კორდებალეტში იყვნენ, დღეს ახალგაზრდებს ვაძლევთ საშუალებას, რომ საკუთარი ძალები მოსინჯონ ყველაფერში და ჩვენც ვნახოთ, ვის რა შეუძლია. მე სპეციალურად ავარჩიე თანამედროვე სპექტაკლები - მათში ბევრი სოლო პარტიაა. აუცილებელია კლასიკაში „გაზრდაც“. კლასიკა რთულია და მასში უფრო ნათლად ჩანს ხარვეზები, თუმცა, თეატრის პროფესიულ სახეს კორდებალეტი გამოხატავს.
- რამდენ ხანში მივა დასი იმ დონეზე, როგორიც თქვენ გსურთ?
- ძალიან მოკლე ხანში, იმიტომ რომ დასი ძალიან კარგად მუშაობს. მე მოველოდი, რომ ასე მოკლე ხანში ასეთი შედეგები გვექნებოდა. ეს არის ყოველდღიური შრომითა და ოფლით მიღწეული წარმატებები.
- თქვენი პარტნიორები და მეგობრები თუ გეხმარებიან?
- ალექსეი ფადეიჩევი და ტანია რასტარგუევა, ფაქტობრივად, მოსკოვიდან გადმოვასახლე. ჩემთან უფრო მეტ დროს ატარებენ, ვიდრე მოსკოვში. სხვანაირად, მე მარტო, ამას ვერ გავაკეთებდი. გვერდით უნდა გყავდეს ადამიანი, რომელსაც ენდობი და რომლის გემოვნებისაც გჯერა. ეს ადამიანები გვერდით მიდგანან. ის კი არა და, ქართულსაც სწავლობენ. ჩემს მეგობრებს დანიაში გუშინ ველაპარაკე და ისინი მზად არიან, მაშინვე ჩამოვიდნენ, როცა მე ვთხოვ. ფრედ ანდერსენი არის დანიის სამეფო თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი და, როგორც კი გაიგო, რომ მე საბალეტო დასის ხელმძღვანელი გავხდი, უზარმაზარი სია გამომიგზავნა: „აუცილებლად უნდა მიაქციო ყურადღება ამას და ამას... გახსოვდეს ეს, ეს და ეს...“
- უახლოესი გასტროლები სად გაქვთ?
- ახლახან ვიცეკვე „გედების ტბა“ მოსკოვის დიდ თეატრში. „მაკნატუნას“, „დონ კიხოტს“ და „გედების ტბას“ აქ, თბილისში, ვიცეკვებ. აპრილის ბოლოს ან მაისის დასაწყისში ნიუ-იორკში მომიწევს წასვლა. შეიძლება, ორი-სამი დღით გადავფრინდე კიდევ სადმე, ძირითადად, მოლაპარაკებებზე, სხვა გასტროლები, ცოტათი გადავწიე.
- დასი თუ ემზადება საგასტროლოდ?
- აუცილებლად. სადაც მე მაქვს პირადად გასტროლები, იქ ჩვენი დასიც წავა. გარდა ამისა, მე მაქვს ჩაფიქრებული, რომ ჩვენი თანამედროვე სპექტაკლებით მოვიაროთ საქართველო. ჯერჯერობით, გვიჭირს დროის მხრივ, რადგან უცხოელი ქორეოგრაფები ჩამოდიან და აქ უნდა ვიყოთ. ეს გეგმა, შეიძლება, შევასრულოთ ზაფხულში და ჩავიდეთ ბათუმში, ქუთაისში, თელავში... მესმის, რომ ამ ქალაქებში შეიძლება პირობები შესაბამისი არ იყოს, მაგრამ ეს ჩემი დიდი ხნის ჩანაფიქრია და ვფიქრობ, რომ გავაკეთებ.
- მით უმეტეს, რომ პრეზიდენტი ყოველმხრივ დახმარებას დაგპირდათ...
- მინდა, რომ დაველაპარაკო, რათა გამოვნახოთ საამისო ხარჯები. ჩვენ სპეციფიკური პირობები გვჭირდება და ყველგან ვცეკვავთ, მაგრამ მზად ვართ, თუ კარგი ამინდები იქნება, სცენა გავაკეთოთ ღია ცისქვეშ და ვიცეკვოთ.
- დამდეგ ახალ წელს რას უსურვებდით თქვენი დასის წევრებს, მაყურებელს და მთლიანად საქართველოს?
- ჩემი პირველი სურვილი ყველასათვის არის ჯანმრთელობა. შემდეგ - სიხარული და ბედნიერება, რადგან სხვანაირად ცხოვრებას აზრი არა აქვს. წარმატებებიც, რასაკვირველია. დასს ვუსურვებდი, რომ შრომა დაუფასდეს. ჩვენი შრომის დამფასებელი კი მაყურებელია, მათი ტაში, ოვაციები და ანშლაგები. ჩვენ დიდი რეკლამა არ გაგვიკეთებია, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ერთ დღეს ტელევიზორში რომ გამოცხადდება სპექტაკლი, მეორე დღეს ბილეთები გაყიდულია. მაყურებელს კი ვუსურვებ, რომ ყოველ ჩვენ სპექტაკლზე მოსვლა მათთვის იქცეს ზეიმად. აქვე მსურს, ვუთხრა თქვენს მკითხველსა და ყველა მაყურებელს, არ არის აუცილებელი, იყო პროფესიონალი ბალეტში, რომ მოხვიდე თეატრში. უბრალოდ, აუცილებელია, ერთხელ ნახო კარგი სპექტაკლი და აუცილებლად გაგიჩნდება სურვილი, რომ მეორედაც მოხვიდე. თითოეული მაყურებლის მოსვლა თეატრში - არის ქველმოქმედება და უდიდესი წვლილი ბალეტის განვითარებაში.
- თქვენს თავს რას უსურვებდით?
- პატარ-პატარა სურვილების შესრულებას და, რაც მთავარია, ჯანმრთელობას, მეტს არაფერს.
- ჩაიფიქრებთ ახალ წელს რაიმე სურვილს?
- აუცილებლად და, როდესაც ამისრულდება, გაგიმხელთ.
***
- მე და მამა ბევრს ვმოგზაურობდით საქართველოში. მამასაც ჰყავს ნაცნობები ქუთაისში და ჩემს მეუღლესაც - ნათესავები. მე და ჩემი მეუღლე 1988 წლის 2 ივნისს დავქორწინდით. 7-ში და 8-ში დაგეგმილი იყო გასტროლები ქუთაისში. როდესაც ქუთაისელებმა გაიგეს, რომ გავთხოვდი, და თანაც ჩემი მეუღლის ნათესავებიც იქ იყვნენ, გამოვიდა ისე, რომ ქუთაისში გადაგვიხადეს ქორწილი. ნათესავები გვყავს ხონშიც და იქ მეორედ გადაგვიხადეს ქორწილი. თბილისში რომ ჩამოვედით, აქ კიდევ ქორწილი გადაგვიხადეს. არადა, მე და ჩემს მეუღლეს ქორწილის გადახდა არ გვინდოდა. გადაწყვეტილი გვქონდა, დავქორწინებულიყავით და სადმე გავპარულიყავით...
- ნაცნობებს და მეგობრებს, ყველას დიდი მოკითხვა გადაეცით ქუთაისში.
ესაუბრა თინათინ დვალიშვილი