2009 წლის 14-16 აგვისტოს ბაქოში, ელიტარულ ტელე-კლუბებს შორის „რა? სად? როდის?“ მსოფლიოს მეორე ჩემპიონატი გაიმართა, სადაც საქართველოს ნაკრებმა მსოფლიოს ჩემპიონის ტიტული მოიპოვა! თამაშში იმ ქვეყნების ნაკრები გუნდები მონაწილეობდნენ, რომელთა სატელევიზიო სივრცეში ტელეგადაცემის „რა? სად? როდის?“ ეროვნული პროექტი გადის - ბელორუსია, უკრაინა, რუსეთი, აზერბაიჯანი და საქართველო. საქართველოს ნაკრები ერთადერთი გუნდი აღმოჩნდა, რომელმაც ინტელექტუალურ ჭიდილში ტელემაყურებელი დაამარცხა - ანგარიშით 6:3. აქედან 6-დან 5 ქულა საქართველოს ნაკრებს ია მეტრეველმა მოუტანა, რომელიც 2009 წლის მსოფლიოს უძლიერეს მოაზროვნედ დასახელდა.
საქართველოს ნაკრების შემადგენლობაში ორ მუდმივ და უცვლელ მოთამაშეებთან - ია მეტრეველთან და გიორგი ბაქრაძესთან ერთად თამაშობდნენ: გიორგი მოსიძე, სერგო კაპანაძე, დავით რაფავა (კაპიტანი) და ქუთაისელი მოაზროვნე - სერგო თევდორაძე, რომელიც ჩვენი გაზეთის სტუმარია.
ის ქუთაისში ყველაზე ტიტულოვანი გუნდის Cosa Nostra-ს წევრია, რომელიც წელს საქართველოს ჩემპიონი გახდა. კახა მაჩიტიძე (კაპიტანი), სერგო თევდორაძე, გიორგი ჭეიშვილი, დავით ბახტაძე, გიორგი კილაძე, ფარნა ფხაკაძე - ამ შემადგენლობით გუნდი წლების მანძილზე ქუთაისის ჩემპიონატებში გამარჯვებული და თბილისს გარეთ მოთამაშე გუნდებს შორის საუკეთესოა.
სერგოსთვის მსოფლიო ჩემპიონატზე საქართველოს სახელით ასეთი დონის მოთამაშეებთან ერთად გამოსვლა, პასუხისმგებლობასთან ერთად, დიდი პატივიც იყო. თუმცა, გამარჯვებაში, სხვა მოთამაშეებისგან განსხვავებით, ეჭვი თავიდანვე არ ეპარებოდა. დაძაბულობა არ უგრძვნია, რადგან ყველაფერი ძალიან ჩვეული იყო: სტუდია, კეთილგანწყობილი მაყურებელი, ტელემაყურებლის მიერ გამოგზავნილი კითხვები, იმ განსხვავებით, რომ წამყვანი რუსულ ენაზე საუბრობდა... არც ამ მხრივ ყოფილა პრობლემა, გაუმართლათ, რომ სპეციფიკურად რუსული შეკითხვები არ ყოფილა: „ასეთი ერთი იყო მარტო, რომელიც იამ გამოიცნო. მადლობა მინდა გადავუხადო აზერბაიჯანელ რედაქტორებს, რომ სუფთა რუსული გაგების კითხვები არ დაგვისვეს. კარგი კითხვები იყო, ადვილი არც ერთი არ ყოფილა, ბოლოს თუ არ ჩავთვლით, - სტუმარმა მოგვიტანა ასეთი საჩუქარი. დანარჩენები სააზროვნო იყო. ტელემაყურებელსაც მინდა ვუთხრა მადლობა, - ვინც კარგ კითხვებს წერს. კითხვის წერაც თავისებური ხელოვნებაა, - ეს გართობა აღარ არის, სერიოზული შრომაა. კითხვა ისე უნდა იყოს დაწერილი, რომ თუ არ იცი პასუხი რაღაცის არსებობაზე, უნდა მიხვდე, რომ ეს რაღაც არსებობს. უნდა დაწერო ამოცანა და ეს ამოცანა იყოს ახსნილი. ჩვენ ჩავდივართ იქ და სიამოვნებით ვთამაშობთ, მაყურებელი კი შრომობს, გამოცანებს აკეთებს...“
სერგო ამბობს, რომ ეს მეგობრულად განწყობილი თამაში იყო:
„ჩვენ ვითამაშეთ ლაღად, გუნდურად! საბანს არ ვქაჩავდით ჩვენს თავზე. ძლიერი მოთამაშეები გვყავდა მეტრეველის და ბაქრაძის სახით, მაგრამ რუსეთის ნაკრებში ყველა მოთამაშე ძალიან ძლიერი იყო, თუმცა, იქ იყო 6 ადამიანი, ჩვენთან კი - გუნდი! ბაქრაძე ამბობდა ვერსიებს, ჩვენ ვამუშავებდით - ია, შეიძლება, უფრო მეტად, ვიდრე ჩვენ, მაგრამ ყველა თამაშობდა გუნდურად. ბელორუსიამ და უკრაინამ, შეიძლება, იმიტომაც წააგეს, რომ არ გაუმართლათ, ნერვიულობდნენ, მაგრამ რუსეთის ნაკრებმა წააგო მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ ყველას უნდოდა, გამოჩენილიყო საუკეთესო მოთამაშედ. ისე უხერხულად წააგეს, - 6:0, რომ შემეცოდნენ კიდეც.“
ორ შეკითხვას ია მეტრეველმა ერთპიროვნულად უპასუხა, დანარჩენებს გუნდურად გასცეს პასუხი. ბოლო შეკითხვაზე, სერგოს გამოცნობილი პასუხი, კაპიტნის გადაწყვეტილებით, იამ „გაახმოვანა“. თამაშის შემდეგ ზოგი თვლიდა, რომ ეს მხოლოდ იას თამაში იყო, თუმცა, მთავარი აღმოჩნდა შედეგი, რისთვისაც თითოეული წევრი ბოლომდე დაიხარჯა.
სერგო თევდორაძე საკუთარი გუნდის შესახებ:
ია მეტრეველი - ია პროფესიით მხატვარია, სამხატვრო აკადემიაშიც ასწავლის. ეს ის ადამიანია, რომელიც ამ თამაშით ცხოვრობს. ინტელექტუალური თამაშები ჩემი ცხოვრების დიდი ნაწილია, მაგრამ გასართობია მაინც. ამ ადამიანს კი, ეს რომ წაართვა, ალბათ, ვერ გადარჩება. ძალიან დაინტერესებულია, აზარტულიც, ნიჭიერი რომ არის, ამაზე ორი აზრი არ არსებობს. ძალიან დადებითი ადამიანია, გამიმართლა, რომ ჩვენსკენ იყო და არა - მოწინააღმდეგეებისკენ. როგორც თვითონ მითხრა, დაიბადა რუსეთში და 14 წლის ასაკში ჩამოვიდა აქ. სკოლა რუსული აქვს დამთავრებული, ინფორმაციასაც, ძირითადად, რუსულად იღებს, ამიტომ აქვს სპეციფიკური კილო. მეც მეტყობა რუსული სკოლის გავლენა, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში დავიბადე და გავიზარდე.
დავით რაფავა - კაპიტანი, პროფესიით ეკონომისტია. ჩემი აზრით, ის საუკეთესო კაპიტანია სატელევიზიო კლუბში. ძალიან დიდი ალღო აქვს, - ყველას უსმენს და ყოველთვის მეგობრულად არის განწყობილი. შეუძლია, გაგრძნობინოს, რომ მის ნავში ხარ და უკანასკნელი ნიჩაბი არ გიკავია - შენ ხარ წამყვანი მოთამაშე და გისმენს. ავტორიტეტულიც არის, ინიციატივის აღებაც შეუძლია გადამწყვეტ მომენტში.
გიორგი მოსიძე - „შოუმენია“, სატელევიზიო წამყვანი და ჩვენი გუნდის მამოძრავებელი ძალა, როგორც გემის აფრები. მასთან ერთად მოწყენა გამორიცხულია. ძალიან ხალისიანი, ორიგინალური, გონებამახვილია, როგორც წამყვანი - ცოტა მკაცრიც. სატელევიზიო გადაცემაში „ბატონი წამყვანისთვის“ ეს პირველი თამაში იყო, ისე, ხშირად თამაშობს და საკმაოდ წარმატებულად.
გიორგი ბაქრაძე - ოდითგანვე თამაშობს, სათავეებთან იდგა. ლეგენდარული და ერთ-ერთი შეუცვლელი მოთამაშეა. უბრალოდ, ამერიკაშია ახლა, იშვიათად არის საქართველოში. ამ თამაშსაც სპეციალურად დაამთხვია საქართველოში ჩამოსვლა.
სერგო კაპანაძე - დიპლომატია, საგარეო საქმეთა დეპარტამენტში მუშაობს. ძალიან განათლებული ბიჭია, მეგობრული. ყოველთვის გამოსდის ის, რაც ამ თამაშში ძალიან მნიშვნელოვანია, - „მოკლედ გაგაგებინოს თავისი აზრი“.
ისევ სერგო...
მე-11 კლასში იყო, პირველად სასწავლო ნაწილის, ქალბატონი აზას დაჟინებული თხოვნით რომ ითამაშა და მისმა გუნდმა მოიგო. მერე ქუთაისის ჩემპიონატში მიიღეს მონაწილეობა... პირველი გამოცნობილი შეკითხვა ახსოვს, თუმცა, ის უფრო დაამახსოვრდა, რომელსაც ვერ უპასუხა. მას შემდეგ 12 წელი გავიდა და დღემდე ვერ მოსცილდა ამ თამაშს. მეუღლეც თამაშის დროს გაიცნო.
„ეს თამაში ისეთი მავნე ჭიაა, რომ, თუ ჩაგივარდა გულში და ბუდე გაიკეთა, მისი ამოგდება ძნელია. ძლიერი და ანგარიშგასაწევი მოთამაშეები ყოფილან, რომლებიც წავიდნენ ბიზნესში, პოლიტიკაში, ვეღარ თამაშობენ, მაგრამ, დარწმუნებული ვარ, როცა ეს თამაში ტელევიზორში გადის, უყურებენ, იმიტომ, რომ გულის სიღრმეში ეს ჭია მაინც ყოველთვის გღრღნის“.
პროფესიით ინჟინერ-მექანიკოსია, აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტში გამოყენებით მექანიკას ასწავლის, თუმცა, ინტელექტუალური თამაშებისთვის დროს მაინც ყოველთვის ნახულობს: „შეიძლება ეს ცუდიც არის, ჩემს პროფესიას აზიანებს, მაგრამ სხვანაირად არ შემიძლია. ზოგი ერთობა იმით, რომ ფეხბურთს თამაშობს თავისუფალ დროს, მე კი - ამას. ჩემთვის ეს არის ახალი მეგობრების შეძენის და ძველებთან ურთიერთობის საუკეთესო საშუალება, - ჭკვიან ხალხთან ურთიერთობა და მათ თვალში იმაზე ჭკვიანად თავის წარმოჩენა, ვიდრე სინამდვილეში ვარ. შეჯიბრება კარგია, მაგრამ ეს უფრო ფსიქოლოგიური სპორტია ადამიანებს შორის ურთიერთობის თვალსაზრისით“.
ძლიერი სფერო არ აქვს, მისი თქმით ეს ნიშნავს, რომ იმ სფეროში ყველაფერი გამოიცნო. თუმცა, კარგად ერკვევა გეოგრაფიაში, დაინტერესებულია ჰერალდიკით, ზოგიერთი ქვეყნის ისტორიაც, სხვა ქვეყნებთან შედარებით, კარგად იცის. ლიტერატურას მხოლოდ ერთი ნიშნით გამოარჩევს - საინტერესო. პარამეტრები - დოჩანაშვილისეული: „დამბურძგლავს, - კარგია! არ დამბურძგლავს, - არა“.
„საერთოდ, ვურჩევ ყველას იკითხონ ის, რაც აინტერესებთ. რომანების ან დეტექტივების კითხვა უყვართ? კი ბატონო. მთავარია, ის, რასაც კითხულობენ, ხარისხიანი იყოს. ცუდი და კარგი ლიტერატურა არ არსებობს, არსებობენ ცუდი და კარგი ავტორები“.
ამ თამაშის გამო ბევრი ისეთი რამ წაიკითხა, რომლის არსებობის შესახებ წარმოდგენაც არ ჰქონდა. აქამდე უცნობ, საინტერესო ავტორებთან ერთად, ბევრი რამ ინტელექტუალებთან საუბრის დროსაც გაიგო. ცოდნა ამ თამაშისთვის აუცილებელია, თუმცა - არა გადამწყვეტი.
„ამბობენ, ამ მოთამაშეებთან ერთად სუფრასთან მოხვედრა ცუდია, რადგან ყველა ერთდროულად ლაპარაკობს. როცა იქ აღმოვჩნდები, ყოველთვის ვუსმენ, ბევრ ახალ და საინტერესო ინფორმაციას ვიღებ. საერთოდ, ძალიან მცდარი აზრია, რომ ენციკლოპედიური ცოდნა არის გადამწყვეტი. ამ თამაშში საჭიროა არა უბრალოდ ცოდნა, არამედ - ლოგიკური აზროვნება, რაც, რა თქმა უნდა, უნდა ეფუძნებოდეს რაღაც ცოდნას. სიჩქარეც გადამწყვეტ როლს თამაშობს, ჩოგბურთი არ იქნებოდა საინტერესო, ბადე რომ არ ყოფილიყო და შემოსაზღვრული, - რაღაც ჩარჩოები აუცილებელია. წესები, წამყვანის ზეწოლაც, რომ ნერვიულობა იყოს, - ისე საინტერესო არ იქნებოდა. ეს შეჯიბრება არის ემოციები და დანარჩენი - სიამოვნება“.
ინტელექტ-კლუბი
ბოლო ორი წელია, რაც ინტელექტუალები ყოველ კვირა დღეს, 13 საათზე აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, ზვიად გამსახურდიას სახელობის აუდიტორიაში იკრიბებიან. აქვე ტარდება „რა? სად? როდის?“ სპორტული ჩემპიონატები.
„სპორტული ვარიანტი სწორედ დაინტერესებული ხალხისთვისაა, მათთვის, ვისაც აინტერესებს თამაში და არანაირი ამბიცია არ გააჩნიათ. ვისაც უნდა, გამოსცადოს თავისი თავი, მიხვდეს, რატომ ჰქვია იაპონიაში კამიკაძეს - კამიკაძე და ა.შ. ასეთი ხალხი იკრიბება და თამაშობენ. ამ თამაშს სჭირდება მხოლოდ მაგიდა, თუმცა, ფეხზეც შეიძლება თამაში, მთავარია სურვილი, - ასეც ბევრჯერ გვითამაშია. თავიდან, ლაშა კილაძეს სად არ მივყვებოდით: ხან საქორწინო დარბაზში ტარდებოდა ჩემპიონატები, ხან რესტორანში, ფოიეში, თვითონ აუზშიც, წყალი რომ არ ყოფილა. იმას კი არ ვკითხულობდით, იქნებოდა თუ არა სკამები, მაგიდები, სინათლე... ჩვენ ვსვამდით მხოლოდ სამ კითხვას: რა არის საჭირო ჩვენგან? სად მოვიდეთ და როდის? ზოგჯერ შუქიც არ იყო და სანთლები მოგვქონდა, რომ რაღაც დაგვენახა. ამ ყველაფერმა კიდევ უფრო შეგვკრა ერთ გუნდად“.
გუნდური პრინციპები და მეგობრობა, ამ თამაშის ის მხარეა, რომელიც ყველაზე მეტად მოსწონს.
„ეს თამაში იმიტომაც მიყვარს, რომ აქ არის გუნდური თვისებების, რაც ქართველებს ძალიან გვაკლია. შენს წარმოჩენაზე კი არ უნდა იფიქრო, - გუნდის წარმატებაზე. ეს ძალიან ბევრს ნიშნავს, განსაკუთრებით - პატარა ბავშვისთვის. საერთოდ, მე ვურჩევ ყველას, ვისაც ჰყავს ბავშვი, რომელსაც არა ჰყავს მეგობრები, მოიყვანონ იქ, სადაც თამაშობენ ინტელექტუალურ თამაშებს. იმიტომ, რომ ჩემთვის საუკეთესო მეგობრები ჩემი გუნდის წევრები არიან. ფრანგები ამბობენ: „განიცადე ადამიანი გზაში და თამაშში“. გზაშიც მყავს ყველა გამოცდილი და თამაშშიც.
ინტელექტ-კლუბში მისვლა და თამაშში მონაწილეობის მიღებაც ნებისმიერ მსურველს შეუძლია. მთავარია ორი რამ - სურვილი და მეგობრობის უნარი.
„არავის აქვს შეზღუდვა, რომ მიიღოს მონაწილეობა. ყველას ვეპატიჟებით, 6 წლიდან 96 წლამდე, ვისაც შეუძლია ლაპარაკი, სიცილი, ხალისი... ბევრია ისეთი, რომ მოვიდა, არ მოეწონა და წავიდა. ეს არ ნიშნავს მაინც და მაინც იმას, რომ ის ნაკლებად ჭკვიანია. არის ხალხი, რომელსაც უყვარს ოპერა, არის ხალხი, ვისაც არ უყვარს, თუმცა, შეიძლება კარგი სმენაც ჰქონდეს. ზოგს უკვირს: ვის რაში აინტერესებს, სად მალავს ყაზახი თავის მათრახს პირველ საქორწინო ღამეს? - რაში გამოგადგება ეს? არაფერში! მაგრამ, რომ გამოიცნობ, ეს მაგარი მუღამია“.
ახლა სერგო თევდორაძე სატელევიზიო თამაშების შემოდგომის სეზონისთვის ემზადება, სადაც - ია მეტრეველისა და დავით რაფავას წინააღმდეგ უწევს თამაში: „ჩემი გუნდის წინააღმდეგ მიწევს ბრძოლა და ერთი სული მაქვს, როდის მოვიგებ, - რომ მოვიგებ, ამაში დარწმუნებული ვარ“.